Ziek zijn is vervelend. U voelt zich niet goed. Maar wat als uw werkgever niet accepteert dat u ziek bent? Hij blijft u dwingen om op het werk te komen. En wat als uw salaris niet wordt doorbetaald? Uw situatie wordt dan nog veel vervelender en vaak bent u juist als u ziek bent, niet tegen dit soort getouwtrek opgewassen.

1. Loondoorbetaling bij ziekte

De werkgever moet in de eerste twee jaren dat u ziek bent 70% het loon doorbetalen. Het gaat daarbij om 70% van uw vaste maandloon, maar ook 70% van eventuele toeslagen en premies. Sommige bonussen kunnen ook meetellen, zeker als de hoogte van de bonus afhankelijk is van de arbeidsprestatie (te behalen targets). Privégebruik van een auto gaat tijdens ziekte gewoon door, tenzij vooraf iets anders is afgesproken.

Als het loon wisselend is, wordt in de regel uitgegaan van het gemiddelde loon over de laatste 3 maanden. Dit laatste komt bijvoorbeeld voor bij oproepkrachten.

1.1. Minimum- en maximumloon bij ziekte

Aan de hoogte van het loon tijdens ziekte is een minimum verbonden. In het eerste jaar heeft u minimaal recht op het voor uw geldende wettelijk minimumloon. In het tweede jaar op 70% daarvan. Er is echter ook een maximumloon tijdens ziekte in de wet te vinden: 70% van het maximumpremieloon. Dit laatste komt minder vaak voor. Mede omdat nogal eens in de arbeidsovereenkomst wordt afgesproken dat de werkgever 70% van het afgesproken loon doorbetaald. Bij betere arbeidsvoorwaarden wordt soms zelfs wel 100% van het loon doorbetaald, in elk geval in het eerste ziektejaar.

1.2. Opschorting en stopzetten van het loon (7:629 lid 6 BW)

In sommige gevallen kan uw werkgever de doorbetaling opschorten. Dat kan voor de tijd dat u het uw werkgever onmogelijk maakt om het recht op loondoorbetaling te kunnen vaststellen. Bijvoorbeeld als u weigert om naar de bedrijfsarts te gaan. Of als u uw werkgever helemaal geen informatie geeft. Ook kan het loon worden opgeschort als u de controlevoorschriften van uw werkgever niet nakomt. Denk daarbij aan voorschriften rondom ziekmelden (bijv. vóór 09.00 uur ’s-Ochtends bij uw leidinggevende). De voorschriften hoeft u alleen na te komen voor zover die redelijk zijn. Niet redelijk is een voorschrift dat u verplicht om hele dagen thuis te blijven voor controles of om zelf een prognose te stellen voor het herstel.

Opschorten van het loon kan alleen tijdelijk: zodra u alsnog aan uw verplichtingen voldoet en als blijkt dat u inderdaad ziek was/bent, moet het loon alsnog worden betaald.

Het “alleen maar” overtreden van controlevoorschriften kan in beginsel geen ontslag op staande voet opleveren.

1.3. Geen recht op loondoorbetaling (7:629 lid 3 BW)

In andere gevallen kan het loon helemaal worden ingehouden. Dat wil zeggen: als u alsnog aan uw verplichten voldoet, hoeft het ingehouden loon niet alsnog over de verstreken tijd te worden betaald. Dit is het geval als:

• De ziekte is veroorzaakt door opzet van de werknemer

Hier is de situatie bedoeld waarin u de opzet heeft gehad om ziek te worden. Zoals u zult begrijpen, is dat niet gauw het geval, want wie wil er nu ziek worden?! Dit kan dan ook bijna nooit bewezen worden.

Dat u een groot risico heeft genomen is niet voldoende. Een risicovolle sport beoefenen en daarbij uw been breken, is dus geen reden om het loon stop te zetten. Zelfs ziekte door overmatig alcohol- en drugsgebruik levert geen opzet op: het zal immers niet de opzet zijn geweest om er daadwerkelijk ziek door te worden. Als het echter vaak voorkomt, zal een werkgever de arbeidsovereenkomst op enig moment kunnen beëindigen wegens gewichtige redenen.

• Verzwijging informatie over de gezondheid

In beginsel hoeft u tijdens de sollicitatiefase geen informatie te geven over uw medische verleden of huidige medische situatie. Als u echter weet (of moet begrijpen) dat een medische klacht u ongeschikt maakt voor het werk, dan bent u verplicht om dat aan te geven. Doet u dat niet, dan kan uw werkgever het loon stopzetten.

• Vertraging van genezing door toedoen werknemer

Als u weigert om u te laten behandelen door een arts terwijl vast staat dat dat nodig is, kan de werkgever het loon stopzetten. Ook als een operatie uw enige kans op genezing is, mag u die operatie niet weigeren, tenzij dat medische of psychisch bezwaarlijk is. Therapieën die de bedrijfsarts adviseert, maar u weigert te ondergaan, brengen uw loon ook in gevaar. Net als het afbreken van een behandeling, in strijd met het advies van de bedrijfsarts.

• Meewerken aan re-integratie en passende arbeid

U moet verplicht meewerken aan uw re-integratie. Als de bedrijfsarts zegt dat u weer kunt gaan werken, moet u dat ook doen. Als u het niet met de bedrijfsarts eens bent, kunt u een second opinion aanvragen bij het UWV. Dat kan heel eenvoudig via de website van het UWV. Vind de verzekeringsarts van het UWV ook dat u weer aan het werk kunt? Dan moet u dat echt doen. Weigert u toch, dan kan uw werkgever het loon stopzetten.

Hetzelfde geldt voor de verplichting om passende arbeid te verrichten. Als bedrijfs- en/of verzekeringsarts zegt dat er passende arbeid voorhanden is en u weigert, dan loopt uw loon gevaar.

• Te laat indienen WIA-aanvraag

Nadat u 104 weken (2 jaar) ziek bent geweest, eindigt in beginsel de loondoorbetalingsverplichting van uw werkgever en neemt het UWV het over. U krijgt dan (in de meeste gevallen) een WIA-uitkering. De aanvraag voor die uitkering moet u 13 weken vóór het verstrijken van de 104 weken indienen. Bent u te laat, dan wordt de periode van loondoorbetalingsverplichting door de werkgever verlengd. De werkgever kan in die periode uw loon stopzetten, althans net zo lang als u te laat was met de aanvraag.

1.4. Eerst waarschuwen, dan sanctie (7:629 lid 7 BW)

Het loon kan alleen worden opgeschort op stopgezet nadat uw werkgever u heeft gewaarschuwd. Het moet duidelijk voor u zijn wat de werkgever van u wil. Alleen als de werkgever u juist heeft gewaarschuwd en geïnformeerd, kan hij rechtsgeldig loon inhouden.

2. Ziek of niet ziek

Wie bepaalt nu eigenlijk of u echt ziek bent? U weet dat zelf het beste zou u kunnen denken. Veel werkgevers denken daar op hun beurt anders over. Werkgevers willen nog weleens voor arts spelen en uw ziek zijn in twijfel trekken. Wat moet u doen en wie heeft gelijk?

2.1. Bedrijfsarts of arbo-arts

Als uw werkgever eraan twijfelt of u al dan niet ziek bent, mag hij niet zelf gaan dokteren. U meldt zich ziek en dat moet hij in beginsel accepteren. Als uw ziekte langer duurt of als uw werkgever twijfelt, dan moet hij u laten oproepen door een bedrijfsarts of arbo-arts (dat moet sowieso voordat u 6 weken ziek bent). Het is uiteindelijk de bedrijfsarts die beoordeelt of u inderdaad ziek bent en of er mogelijkheden zijn om te werken. De bedrijfsarts heeft dus een beslissende stem.

2.2. Second opinion of deskundigenoordeel

Het kan voorkomen dat u het niet eens bent met het advies van de bedrijfsarts. Als de bedrijfsarts zegt dat u kunt werken en u of uw eigen arts vindt van niet, dan kunt u een second opinion aanvragen bij het UWV (ook wel deskundigenoordeel genoemd). Een verzekeringsarts van het UWV zal dan een onafhankelijk oordeel geven.

Komt de verzekeringsarts ook tot de conclusie dat u kunt werken, dan moet u dat ook doen. Zo niet, dan kan uw werkgever het loon stopzetten (en, als u blijft weigeren, u ontslaan). Komt de verzekeringsarts tot het oordeel dat u inderdaad ziek bent, dan moet uw werkgever het loon doorbetalen en hoeft u niet te werken, afhankelijk van het oordeel. De ervaring leert dat het deskundigenoordeel uiteindelijk het meeste gewicht in de schaal legt en doorslaggevend is bij eventuele geschillen.

2.3. Ziek door het werk, situatief arbeidsongeschikt

Het komt heel regelmatig voor dat werknemers ziek worden door de situatie op het werk. Niet zelden is de oorzaak een conflict met de leidinggevende of een collega. Een verstoorde arbeidsrelatie kan een flinke aanslag op u vormen. Ook een plotselinge functiewijziging of een officiële waarschuwing kan een reden zijn om behoorlijk van slag te raken.

Als u zich ziek meldt met (meestal) spanningsklachten door de situatie op het werk, bekijkt de bedrijfsarts of u medische beperkingen heeft om te kunnen werken. Soms bent u overspannen of heeft u een burn out. In die gevallen, meestal bij een lang sluimerend conflict, zijn er uiteraard medische beperkingen. Uw loon wordt doorbetaald. U bent immers ziek.

Als er geen medische beperkingen zijn, bent u niet ziek. In elk geval niet in de zin van de wet. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat u zich niet ziek voelt en u geen klachten ervaart. Deze vorm van “ziek” zijn heet: situatieve arbeidsongeschiktheid.

De loondoorbetalingsverplichting tijdens ziekte geldt in dit soort gevallen niet. Toch heeft u vaak wel recht op doorbetaling van uw loon. U heeft in dit soort gevallen recht op doorbetaling van uw loon als (7:628 BW):

• in redelijkheid niet van u kan worden verwacht dat u gaat werken,
• in de huidige arbeidsomstandigheden,
• die voor rekening van de werkgever komen,
• en zo erg zijn dat u bij hervatting van het werk psychische en/of lichamelijke klachten dreigen.

In de regel zal de bedrijfsarts een korte of langere time out (rust) adviseren. Daarna moet u met uw werkgever in gesprek. Als de arbeidsrelatie ernstig verstoord is, wordt vaak mediation geadviseerd.

Als u weer samen door één deur kunt, kan meestal snel gere-integreerd en hervat worden.

Situatieve arbeidsongeschiktheid leidt regelmatig tot langdurige geschillen. Heeft u advies nodig? Twijfel niet en neem gerust contact met ons op voor advies.

3. Re-integratie in de eerste twee ziektejaren

Als u ziek bent moet u meewerken aan uw re-integratie. U moet re-integratie inspanningen verrichten met als doel zo snel mogelijk te herstellen en uw werkzaamheden te kunnen hervatten. Soms lukt dat en soms lukt dan niet. Als u zich maar voldoende inspant, heeft u weinig te vrezen.

U moet in elk geval redelijke instructies van uw werkgever opvolgen. U bezoekt de bedrijfsarts of arbo-arts. U stelt een plan van aanpak op, evalueert tussentijds en verricht waar mogelijk passende arbeid.

3.1. Passende arbeid verrichten

U bent verplicht om tijdens de re-integratie passende arbeid te verrichten. Natuurlijk alleen als de bedrijfsarts vaststelt dat u daartoe in staat bent. De vraag is altijd weer: wat is passende arbeid? Dat is afhankelijk van uw belastbaarheid en uw beperkingen. De bedrijfsarts zal beide vaststellen. Ook is e.e.a. afhankelijk van uw ervaring, opleiding, functieniveau, reistijd etc.

Soms bestaat er onenigheid over de vraag wat passend is en of er passende arbeid voorhanden is bij uw werkgever. Als u het niet eens wordt, kunt u een second opinion aanvragen bij het UWV.

In beginsel re-integreert u eerst in uw eigen werk, met evt. aanpassingen. Als dat niet lukt re-integreert u in passend werk binnen de organisatie van uw werkgever. Pas als dat ook niet lukt, re-integreert u buiten de organisatie van uw werkgever, in het tweede spoor. De verplichting van werkgever om u te laten re-integreren in het tweede spoor, vervalt overigens na 2 jaar ziekte.

4. Re-integratie en loon na 2 jaar ziekte

Na 2 jaar ziekte stopt de loondoorbetalingsverplichting van uw werkgever op grond van ziekte. In een aantal gevallen kan dat anders zijn:

• u besluit samen dat de periode wordt verlengd. Zo is er meer tijd voor afronding van een succesvolle re-integratie;
• het UWV legt een loonsanctie van maximaal 12 maanden op (werkgever heeft te weinig aan de re-integratie gedaan);
• U heeft zelf niet tijdig de aanvraag voor een WIA-uitkering ingediend (uw werkgever kan dan wel de loonbetaling stopzetten, zie boven).

Als geen van bovenstaande situaties aan de orde is, ontstaat een opmerkelijke en ingewikkelde situatie. Als u blijft werken, hoeft uw werkgever u alleen te betalen volgens het principe “loon naar werken”. Er moet dan worden vastgesteld wat uw werk waard is. Dat is erg lastig.

Zo lang u in dienst blijft en u niet meer werkt, maar u wel aanbiedt om passend werk te komen verrichten, moet uw werkgever onderzoeken of u een realistisch aanbod doet en of er mogelijkheden zijn. Sommige werkgevers weigeren zich na 2 jaar ziekte in te spannen. In dat geval hebben zij een probleem: als zij niet onderzoeken of uw aanbod realistisch is, dan herleeft de loondoorbetalingsverplichting. Ook als achteraf blijkt dat het werk dat u wilde doen helemaal niet passend was!

5. Ontslag na 2 jaar ziekte

Uw werkgever mag u niet zomaar ontslaan wanneer u ziek bent. Maar als u langer dan 2 jaar ziek bent, mag uw werkgever u wel ontslaan. Dan moeten u, uw werkgever en UWV het wel eens zijn over de volgende 3 zaken:

• U kunt het werk waarvoor u ooit bent aangenomen niet meer doen.
• Uw werkgever en u hebben genoeg geprobeerd om te zorgen dat u weer aan het werk kunt, maar dat is niet gelukt.
• Ook in ander of aangepast werk lukt het niet om u snel terug te laten keren naar het bedrijf. Ook niet nadat u een cursus of opleiding heeft gedaan.

Als de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden wordt beëindigd, dan is een ontslagvergunning niet nodig. U heeft dan wel recht op een WIA-uitkering. Bent u minder dan 35% arbeidsongeschikt? Dan krijgt u geen WIA-uitkering maar een WW-uitkering.

6. Ontslag nemen tijdens ziekte

Als u ziek bent, kan het zijn dat uw werkgever u een vaststellingsovereenkomst aanbiedt. Hij wil dan met wederzijds goedvinden het dienstverband beëindigen. Past u hiermee alstublieft op. Als u ziek bent en u gaat uit dienst, dan komt u niet in de WW maar in de Ziektewet. U ontvangt dan een Ziektewetuitkering van het UWV. Als u echter zelf akkoord gaat met uw ontslag of zelfs actief ontslag neemt, dan wordt uw Ziektewetuitkering in de regel geweigerd. Het UWV ziet uw handtekening onder de overeenkomst als een “benadelingshandeling”. Dit is een groot financieel probleem.

Het is echter onzin om te denken dat u niet zou kunnen vertrekken als u ziek bent. Ik krijg zelfs heel regelmatig werknemers in mijn praktijk die door het werk alleen maar zieker worden en snel herstellen zodra zij verlost zijn van huh werkgever. Ontslag kan dan een oplossing zijn voor uw gezondheidsklachten. U kunt dan soms beter vertrekken, maar u moet wel precies weten wat u kunt verwachten en wat u wel en niet mag en kunt doen.

Bent u ziek en overweegt u ontslag te nemen of in te stemmen met een vaststellingsovereenkomst? Laat u zich dan altijd adviseren door een advocaat.

Tags: arbeidsrecht, ziekte, arbeidsongeschiktheid, loondoorbetaling, ontslag, advocaat Lisse, advocaat Nieuw Vennep, advocaat Hoofddorp, advocaat Noordwijkerhout, advocaat Hillegom, advocaat Aalsmeer, advocaat Lisserbroek, advocaat Sassenheim, advocaat Sassenheim, advocaat Voorhout, advocaat Noordwijk, advocaat Roelofarendsveen, advocaat Oegstgeest, advocaat Leimuiden, advocaat Heemstede, advocaat Haarlemmermeer, ontslagadvocaat, arbeidsrechtspecialist, loonopschorting, WIA, re-integratie, passende arbeid, loonsanctie